Podgorički gradonačelnik i nosilac liste DPS-a na lokalnim izborima ove godine Ivan Vuković iznio je u doktorskoj disertaciji oštre kritike na račun vlasti kojoj sada pripada. Vuković je napisao da uvođenje višestranačkog sistema 1990. godine nije dovelo do stvarne političke promjene u Crnoj Gori, te da je, uprkos formalnim demokratskim reformama, priroda njenog političkog režima ostala pretežno autoritarna.
Sadašnji podgorički gradonačelnik doktorirao je na Centralno-evropskom univerzitetu 2014. godine, a naziv disertacije je „Partijski ishodi u hibridnim režimima na Zapadnom Balkanu i dalje”.
U disertaciji čak citira i prof. dr Srđana Darmanovića, sadašnjeg šefa crnogorske diplomatije, koji ukazuje kako je vladajuća partija koristila hiper privilegovanu poziciju da političku opoziciju učini nekompetitivnom. Kao sopstveno zapažanje, Vuković navodi da je „ključ za razumijevanje kako stabilnosti, tako i trajnosti političkog prevladavanja DPS-a u njegovoj organizaciji moći i, naročito, institucionalizaciji na visokom nivou”.
Vuković u doktorskoj disertaciji, pozivajući se na pisanje prof. dr Srđana Darmanovića iz 2003. godine, primjećuje da je vladajuća partija koristila hiper privilegovanu poziciju da političku opoziciju učini nekompetitivnom. Citira Darmanovića koji kaže da je DPS držao vlast istrajno koristeći kompletnu kontrolu nad državnim organima i resursima, da bi pritiskali rivale i kritičare, i pobjeđivali na izborima. Navodi riječi Darmanovića da su javne službe punjene partijskim lojalistima, da su pravljeni fondovi za finansiranje, da su povremeno zastrašivani protivnici, zloupotrebljavani policijski organi da utiču na izborni proces, uz manipulaciju izbornim sistemom.
Na strani 209 svoje doktorske disertacije, Vuković iznosi i sopstvena zapažanja o političkim dešavanjima u Crnoj Gori.
– Drugim riječima, uvođenje višestranačkog sistema 1990. godine nije dovelo do stvarne političke promjene u Crnoj Gori. Uprkos formalnim demokratskim reformama, priroda njenog političkog režima ostala je pretežno autoritarna. Tako je, kao i većina bivših komunističkih zemalja u tranziciji sa nedemokratskog društva, i Crna Gora vidjela uspostavljanje hibridnog političkog sistema u ranoj fazi ovog procesa. Međutim, za razliku od većine sličnih režima, crnogorski je ostao stabilan do kolapsa režima jer je favorit SKCG/DPS držao stabilno vlast tokom svih tih godina – naglašava Vuković u doktorskoj disertaciji.
Pod „kolapsom režima” on objašnjava podjelu u nekad jedinstvenom DPS-u 1997. godine, koja će kao posledicu imati zagovaranje državne nezavisnosti i referendum o državnom statusu Crne Gore 2006. godine.
Vuković na strani 211 svog rada navodi da iako komparativno političko iskustvo SPS-a i HDZ-a može da sugeriše drugačije, zaključak bi mogao da se izvuče da je apsolutna dominacija DPS-a nad crnogorskom politikom tokom ovog perioda rezultat njenog hiper privilegovanog položaja u odnosu na političku konkurenciju.
– Ključ za razumijevanje kako stabilnosti, tako i trajnosti političkog prevladavanja DPS-a je u njenoj organizaciju moći i, naročito, institucionalizaciji na visokom nivou – naglasio je Vuković.
Navodi da je borba za moć 1997. godine među vodećim ličnostima DPS-a „dovela do kraja” hibridni režim koji su sami stvorili, te da se značajan dio te strukture pridružio SNP-u, koji je osnovao Momir Bulatović, pa DPS, iako i dalje na vlasti, od tada više „nije bio” u hiper privilegovanoj poziciji u odnosu na političku opoziciju.
Vuković je donedavno bio predavač na podgoričkom Fakultetu političkih nauka, a 2018. godine, kada je postalo jasno da će lokalni izbori u Podgorici biti održani u maju, pridružio se i formalno DPS-u, pa je postao nosilac njene liste na tim izborima.
M.V.

Država je zarobljena

Bivši dekan podgoričkog FPN-a, sadašnji šef crnogorske diplomatije Srđan Darmanović, iako jedan od najistaknutijih funkcionera vlasti, i ove godine je govorio o fenomenu „zarobljene države”. Austrijski list „Der Standard” prenio je u julu ove godine da je Darmanović priznao da makar na pojedinim nivoima u Crnoj Gori postoji fenomen „zarobljene države”, to jest, uzurpacije države od privatnih interesa.